Borba, 21. april 1956.
M. M. (Mića Milošević)
Pasteli Miluna Mitrovića
(Galerija grafičkog kolektiva)
[…] Najlepše i slikarski najosobenije domete Mitrović je i na ovoj izložbi postigao u nekoliko jedrih i snažno postavljenih predela, pokazujući tako svoj naročiti afinitet i vanredne mogućnosti u ovom danas naročito omiljenom tematskom izrazu. Ove slike svedoče i o nečemu, u stvari, mnogo značajnijem: one sadrže, što je danas u našem slikarstvu na žalost prilična retkost, veoma karakteristična i bitna obeležja srpskog pejzaža, ostvarena bez ikakvog faktografskog naturalizma ili opisivanja ovog ili onog lokalnog područja. Mitrović je u njima na umetnički veoma sugestivan i likovno ubedljiv način uspeo da sažme i da pronađe onaj pravi celoviti utisak i izgled našeg predela, što je zaista ne samo zavidan slikarski uspeh već isto tako i obaveza, kojoj i ubuduće mora posvetiti odgovarajuću pažnju.
Širokih i sintetično rešenih površina, snažnih i čistih boja, postavljenih u svojim najintenzivnijim harmonizacijama, Mitrovićevi predeli sadrže u sebi jedan silovit i opor izraz, koliko ekspresivan toliko isto i tačno likovno pronađen i iznijansiran, Nežni materijal pastela kao da ih je prevukao najfinijim svilenim baršunom, koji se raskošno preliva i skriva u svojim naborima čudesne kolorističke odsjaje. […]
Pobjeda – Titograd, 4. oktobar 1959.
A. Zadrima
Elementarnost i svježina
(Umjetnički paviljon Crne Gore)
[…] Geometrijske forme poslužile su Mitroviću samo kao medijum preko koga je on ispoljio svoju sopstvenu umjetničku viziju. Širokim razmahom i izdašnim razmazom krepke boje i harmoniziranih tonova, koji vrlo svježe djeluju za oko, sazdao je impresivne cjeline. Bije iz njih sočnost i elementarna jednostavnost koja imponuje. Takav je Mitrović u nizu radova u kojima je slikao polja zrelog žita, baršunaste livade i mrke njive, slike pune uzavrela sunca, nabrekle plodnosti, ustreptalog bujanja. Taj gotovo hedonistički odnos prema prirodi izražen je ritmom sipkih boja, znalački utkanih. Bez insistiranja na valerskim odnosima i nijansiranju, one se međusobno „drže“ i hromatski dopunjuju. On se više puta vraća istom motivu da bi ga slikao u različitom raspoloženju, doslikao neko novo zapažanje, dodao neki novi akcenat boje, novu dimenziju forme (Zimski pejzaž, Zemlja, Veče). […]
Borba, 23. septembar 1962.
Danica Abramović
Ozbiljna i aktuelna nastojanja
(Galerija Nadežde Petrović u Čačku)
[…] Vremenom stečeno i nataloženo iskustvo, znanje i kultura, doneli su njegovom slikarstvu vanredne, proosećane kvalitete. Oni se danas ispoljavaju u sugestivnim i zanimljivim oblicima jednog temperamentnog, ali i rafiniranog kolorističkog slikarstva, koje u pastelu nalazi svoj najpotpuniji tehnički izraz, a u skladnim linijama srbijanskog predela svoju iskrenu i emotivnu tematsku vokaciju. […]
Subotičke novine, 16. novembar 1963.
M. Dejanović
Pasteli Miluna Mitrovića
(Zimski salon)
[…] U slikarstvu MILUNA MITROVIĆA, pastel kao da doživljava svoj preporod.
Širinom zamaha razotkrivenog u površini, ovaj slikar je u stanju da nam prikaže veliku skalu i dubinu tona jednaku dubokoj brazdi oranice ili obilju prebogatog slapa kiše. Nezamislivo je kolebanje ili neko siromaštvo, ako se radi o izvorima osećanja, isto kao što je sasvim prirodno da slike Miluna Mitrovića sadrže obilje kvalitetnih likovnih elemenata.
Fascinirajuća je harmonija u odnosu boje, površine i doživljaja. Veoma jasno, reklo bi se da zvučno deluju njegovi apstraktni pejzaži kao simboli naslova jednog realno postojećeg sveta. U tome je deo primata njegove vrednosti. […] Ljubav Miluna Mitrovića je posve vezana za zemlju i sve na njoj, na ono što čoveka raduje, zabrinjava i čudi. Bilo da kiši, sneži — njegov prostor imaginarno se proteže u neko daleko snoviđenje. […]
Politika, 18. januar 1963.
P. V. (Pavle Vasić)
Predeli Miluna Mitrovića
(Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] Zainteresovan već odavno za izgrađivanje jedne vizije predela iz Srbije, Mitrović je naročito u tehnici pastela ostvario tokom poslednjih godina zanimljive rezultate. To znači da je on izgradio jednu koncepciju predela koja deluje više asocijativno nego realno, ali i takva sugeriše nešto novo i originalno u našem slikarstvu.
[…] Svakako ima predela u kojima je veza sa prirodom, sa zemljom i nebom, očiglednija, ali i oni su utopljeni u jedan snažan lični izraz zbog koga ih čovek prima u prvom redu kao uzbudljiv likovni doživljaj. […]
Predgovor Katalogu izložbe u Galeriji Kulturnog centra,
10–20, januar 1963.
Aleksa Čelebonović
Milun Mitrović
[…] Beogradska slikarska škola između dva rata imala je ideal čistog slikarstva i pojedini pripadnici današnje srednje generacije neguju dalje takva shvatanja.
[…] Milun Mitrović se bavi čistim slikarstvom i zato što je ono takvo, teško je odrađivati njegov sadržaj sredstvima govornog jezika. Moguća su samo upućivanja u pravcu kruga njegovih interesovanja. Polazna tačka je predeo i to jednostavan, gotovo siromašan i slikarski nezahvalan prizor koji pružaju polja u kasnu jesen, na padinama talasastih brežuljaka Srbije. Jedno vreme je slikar tražio njihovu međusobnu logiku i strukturu od koje je stvarao mrežu prostornih odnosa. To je bio period dedukcije i strogog odmeravanja vrednosti u telu slike, pri čemu se i tada sugestivno odvijalo lagano i odmereno kretanje, kroz linije međa i preko kvantitativnih odnosa površina. Provlačio se onaj uzdržani pokret u kome su namere samo nagoveštene ispod prividnog mira utvrđenih pravila.
[…] Osećajući se na usamljeni predeo, možda sa kojom skicom u prtljagu, a svakako sa punim srcem kao što ga ima usamljeni šetač kroz polja, osluškujući vetar i udišući miris zemlje, slikar je ponovo, u ateljeu, sasvim slobodno rekreirao sadržajnu suštinu svoga pejzaža, iz malog broja likovnih elemenata.
[…] Za Miluna je karakteristična jednostavnost, reduciranost sredstava, što ni u kom slučaju ne znači i ograničavanje slikarskog doživljavanja. Naprotiv, krećući se po liniji koja nam sa tačke gledišta figurativnog izražavanja izgleda apstraktna, a sa pozicije apstraktnog nam nameće svoju realnost, pa čak i realističnost, slikar koristi široke mogućnosti da ostvaruje čistu slikarsku viziju, bez dogmatičarskog osiromašenja, ili literarnog zamaranja.
Njegovo sredstvo je pastel, koji on znalački upotrebljava na platnu, dajući površinama posebnu vibraciju u potpunoj, i srećno nađenoj, saglasnosti sa sopstvenim karakterom. Kod Miluna Mitrovića pastel dobija punoću zvuka, sposobnu da održi veliku površinu, i bez uobičajenog grafizma, u njegovom najčistijem slikarskom značenju.
Borba, 19. januar 1963.
D. (Dragan) Đorđević
Milun Mitrović
(Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] Reklo bi se da je pejzaž, rodni pejzaž Srbije, trajna opsesija Mitrovićevog slikarstva. On mu prilazi sa potajnim uzbuđenjem zaljubljenika koji otkriva samo njemu vidljive istine, inače duboko skrivene u nedrima spoljnog privida, samo njemu dostupne tajne suštine postojanja, inače nedostupne površnom ispitivanju. Uznemiren tim novim saznanjima on različito na njih reaguje. Negde, poput Glihe i Šumanovića, ispituje geološku strukturu rastresitog plodnog tla, omeđava površine i analizira materijalnost sastava, negde traži psihološka svojstva, negde atmosferske karakteristike. Ne privlači ga ono što je čovek dodao prirodi već ona sama, onakva kakva jeste, elementarna i zagonetna, smirena na izgled i istovremeno nepostojana u svojim metamorfozama, u svojim dinamičnim promenama, ukratko, njena materijalna i psihološka sadržina. […]
4. jul, Beograd, 29. januar 1963.
Vojislav Đurović
Sadržajna dekorativnost
(Milun Mitrović, slikar, Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] To su slike koje su rađene, upravo stvarane osećanjem i spontano, i slikane smelim koliko i obzirnim istovremeno škrtim potezom. Likovna doteranost mogla bi se u malorekom i nedorečenom prikazu shvatiti sasvim suprotno od onog što bi hteli istaći kao posebnu vrednost ovog talentovanog slikara, međutim, u konkretnom radi se o jednom likovnom senzibilitetu, kolorističkom, i o jednom ukusu — jednoj meri umetnika koji zna odakle počinje, čime se služi i gde valja stati. U tom trenutku kad se potez zaustavlja i nalazi se ono prelomno, sudbonosno svakog stvaraoca. A pastel je uz to tehnika koja iziskuje sve odjednom: intenzivnost, podsticaj za sliku, tehniku — da do nje dođe, kao i meru gde valja stati, kad je dovršenost, kad je slika.
Politika, 25. jun 1968.
P. V. (Pavle Vasić)
Doslednost Miluna Mitrovića
(Salon Muzeja savremene umetnosti)
[…] U početku ovih traženja Mitrović je išao za dramatikom horizontala i kosih linija, oživljujući njihove sukobe kontrastima valera. Od svih Milunovićevih učenika Mitrović je izvukao najviše pouka iz Milunovićevog slikarstva. Štaviše sada ima i nekih slika u kojima se ogleda bezmalo parafraza Milunovićevog jezika koji je jedinstven u svojoj originalnosti. Otuda u toj prvoj fazi izvesna sažetost, ekonomija likovnih sredstava, koja podseća — per analogiam — na herojsku epohu kubizma kada je izraz bio ogoleo i koncentrisan samo na ono što je bitno. U pogledu kompozicije, koja u ovim slikama igra važnu ulogu, Mitrović je dao takođe lep primer sigurnosti i znanja. […]
Borba, 25. jun 1968.
Stevan Stanić
Slikari i teme
(Salon Muzeja savremene umetnosti)
[…] Da li je možda u vojvođanskim slikarskim kolonijama, negde pre desetak godina, Mitrovića obuzela i zaokupila ona beskrajna pogača bačke ravnice i njeno još beskrajnije nebo, danas je sasvim svejedno. On je tu kao alhemičar, kao ukleti naučnik ostajao pred tom na izgled istom šemom, pred, čini se, čak istim ritmom kompozicije. Boja je pri tom prolazila kroz razne faze: najpre je to bio asketizam smeđih, sivih i plemenitih maslinastozelenih tonova, pa su onda postepeno dopunjavali čokoladni i topliji okeri, dok se sve to nije razbuktalo u baršunastim cinoberima, oranžima i kobaltima. Njegov crtež u kome u početku dominiraju prave linije, ravne plohe i podloge, diktirao je najpre privid mira i strogosti. Međutim, taj harmonični geometrijski red počeo je postepeno da se mrsi, zapliće, oblici da se razbijaju i prepliću u rasparčane volumene u jednoj pravoj fascinirajućoj ekspresivnoj zbrci. Mitrovićev večiti pejzaž dobio je sad nešto od dinamičnosti vremena u kome živimo, od brzine onih mlaznih preletanja preko pejzaža naše planete. […]
Književne novine, 22. jun 1968.
Miodrag Kolarić
(Salon Muzeja savremene umetnosti)
[…] U Salonu Muzeja savremene umetnosti je u ovom trenutku slikar Milun Mitrović.
[…] Počeo je sa pejzažima, i ostao im veran kroz celo svoje umetničko iskustvo, zasnivajući na njima čak i onaj veliki preokret u shvatanjima, kada je od ekspresionizma prešao na apstrakciju. Taj prelaz nije bio ni buran, ni neočekivan; štaviše, on je bio posledica jedne stroge doslednosti, i svi oni, koji su poznavali sokobanjske pejzaže Miluna Mitrovića od pre 1958, neće naći ništa ni strano ni nametnuto ia njegovim današnjim apstraktnim platnima. Iz toga se prosto nameće zaključak da je Milun Mitrović pre svega kolorista. On to zaista i jeste i boja će biti isključivo i jedino njegovo izražajno sredstvo. Bar za sada. Ne postoje nikakvi razlozi za sumnju izuzev neodržive pretpostavke da se njegov koloristički postupak sastoji iz jedne vrste tonske konstrukcije koja kod njega zamenjuje formu na jedan karakterističan način. Da postoji jedna karakteristična tonska konstrukcija to je tačno, i ona nam pomaže da Mitrovićeve slike prepoznamo između hiljade drugih; međutim, vrednost Mitrovićevog postupka leži u njegovoj utančanoj, nešto malo oporoj senzibilnosti prema čistom zvuku boje. […]
Dom omladine u Aleksincu, September 8–14, 1973.
Stanislav Živković
Izložba slika Miluna Mitrovića
[…] Možemo zaključiti da se Milun pre svega ističe kao umetnik kompozicije. Na svakoj njegovoj slici nalazimo izvanredno osećanje zakonitosti umetničkog oblika, koji pod prividnim oponašanjem prirode ostvaruje raspored i organizaciju čistih likovnih elemenata. Naime, slikar instinktivno otkriva da iza neposredne vizuelnosti koja nas okružuje, stoji mnogo složeniji mehanizam koji održava uzajamnu harmoniju u prirodi.
[…] On traga za harmonijom odnosa likovnih vrednosti, izraženom kroz suprotstavljanje horizontala i kosih linija, ravnih i ovalnih površina, statičnih i dinamičnih volumena, tona i boje. Pri tom nam otkriva da se kolorisane mase kreću, da teku u raznim pravcima, formirajući slike koje se održavaju u uzajamnom odnosu i ravnoteži. Zato su Milunovi pejzaži ili aktovi bogati doživljajem, koji nas nenamstljivo ispunjava i umiruje. […]
Književne novine, 16. januar 1974.
Sreto Bošnjak
Odanost predelu
(Milun Mitrović, Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] Mitrović polazi od motiva, od viđenog, najčešće predela (i pokatkad akta) prema kome on oseća neku nostalgičnu vezanost i odanost, da bi u rezultatu, u produžetku građenja slike, našao ravnotežu u stilskoj objedinjenosti elemenata inspirativnog impulsa (pejzaža) i sredstava iskazivanja, linije, boje, fakture. Ova i ovakva Mitrovićeva inspiracija ima svojevrstan poetski karakter, jer njemu predeo ne služi samo kao građa za delo, on je u predeo zagledan i zaljubljen kao u delo prirode puno života i simboličnog smisla lepote i neprolaznosti. Iz takvog odnosa rađa se i njegov stil kao stilizacija na granici asocijativnog: slika je komponovana od geometrizovanih površina, često oštrih energičnih linija i jakog poteza, ali u kolorističkoj harmoniji dosta cerebralnoj. […]
Politika, January 19, 1974.
Pavle Vasić
Milun Mitrović’s Pastels
(Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] Mitrović je bio jedan od retkih slikara koji su slikali predeo u Srbiji. Na taj način on je uspeo da stvori jednu originalnu viziju Srbije, njenih predela, bregova i polja koji su stekli već pravo građanstva u našem savremenom slikarstvu. S vremenom, a pogotovo poslednjih godina Mitrovićev stav je postao sve sažetiji i sadržajniji. On je ostvario jedno delo novo u pogledu motiva, prečišćeno u pogledu stila, posmatrano kroz prizmu njegove individualnosti koja je u ovo slikarstvo unela još više uzdržanosti, karakterističnih kao osobine našeg etosa.
NIN, January 27, 1974.
Đorđe Kadijević
Linija nasleđa
(Galerija Kulturnog centra Beograda)
[…] Upravo tako je nastao karakterističan Mitrovićev stil u slikanju pejzaža, milunovićevski sintetičan, usmeren ka suštini, ali originalan po temperamentu, robustnijeg gesta no u učitelja, ponegde neskriveno hirovit, ispunjen nekom jedva uzdržanom žudnjom za potpunim podvrgavanjem likovnog sadržaja procesu redukovanja „na bitno“ koje vodi do same granice apstrakcije. Ta sintetičnost i apriorističko svođenje na suštinu jednako važi i za boju, snažnog zvuka, prevashodno hromatskog, bez valerskog kontrapunkta. Temperament menja i prirodu materije: pastel koji važi za nežnu, žensku tehniku, ovde, u Galeriji Kulturnog centra, stoji ubedljivo u službi jednog muškog slikarstva.
Ali Mitrovićev pejzaž, uprkos svemu, ne gubi svojstva ambijenta, nekog oporog, ponešto setnog štimunga u kome otkrivamo jedan osobeni doživljaj srpske zemlje. […]